Türkiye Büyük Millet Meclisi, kamuoyunda “Süper İzin” olarak adlandırılan ve zeytinlik alanların madencilik faaliyetlerine açılmasına imkân tanıyan torba kanun teklifinin ilk 11 maddesini onayladı. Yasa, çevre örgütleri, akademisyenler ve muhalefet partilerinin sert eleştirilerine rağmen AK Parti ve MHP’li milletvekillerinin oylarıyla kabul edildi. Yeni düzenlemeye göre, zeytinlik alanlar madencilik faaliyetleri için taşınabilecek. Bu durumda, mevcut ağaçların taşınması ya da kesilmesi karşılığında en az iki katı kadar yeni zeytin ağacının başka alanlara dikilmesi zorunlu olacak. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ise, başka alternatif alan bulunamadığı hallerde “kamu yararı” gerekçesiyle tapuda zeytinlik olarak kayıtlı ya da fiilen zeytinlik olan alanlarda madencilik faaliyetlerine izin verebilecek. Bu kapsamda geçici tesislerin kurulmasına da olanak tanınıyor.
Yasa kapsamında, taşınan zeytinliklerin yerine kurulacak bahçeler için, köylülere Hazine’ye veya kamu iktisadi teşebbüslere (KİT) ait taşınmazlar değerinin yüzde 1’i karşılığında 20 yıl süreyle kiralanabilecek. Kiralama süresini tamamlayan ve bakım yükümlülüklerini yerine getiren kullanıcılar için söz konusu süre 10 yıl daha uzatılabilecek.
Zeytinliklerde yürütülecek her madencilik yılı için, ruhsat sahiplerinden ilave işletme ruhsat bedeli tahsil edilecek. Bu bedeller, sahaların rehabilitasyonunda kullanılmak üzere ilgili kamu kurumlarına aktarılacak.
Kanun teklifinde yalnızca maden faaliyetleri değil, enerji politikalarına yönelik kapsamlı değişiklikler de yer aldı. Yenilenebilir enerji üretimi için gerekli özel mülkiyete konu taşınmazların temini amacıyla, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) tarafından 2030 yılına kadar “acele kamulaştırma” kararı alınabilecek.
Ayrıca 2030 yılı sonuna kadar işletmeye alınacak yenilenebilir enerji tesislerinin izin, kira ve irtifak haklarında yüzde 85’e varan indirim uygulanacak. Bu teşviklerin süresi beş yıl uzatıldı. Zeytinliklerin “kamu yararı” adı altında madenciliğe açılmasına yönelik düzenleme, özellikle Ege ve Akdeniz kıyılarındaki yerel üreticiler ve çevre hareketleri tarafından tepkiyle karşılandı. Muhalefet partileri, yasanın Anayasa’ya ve Tarım Kanunu’na aykırı olduğunu savunarak, konuyu Anayasa Mahkemesi’ne taşıma hazırlığında.
